Soru: Benim analık izni ile ilgili bir sorum olacaktı. Personelimiz şu an analık izninde ve analık izin süresi bitmeden göreve başlamak istiyor. Bu durumda göreve başlayabilir mi yani analık izninden feragat edebilir mi? Sonuçta çocuğun sağlığı söz konusu bu konuda tereddüte düştük.
Cevap: Analık izni 657 sayılı Kanunun 104/A maddesinde düzenlenmiştir. Madde hükmünde, “Kadın memura; doğumdan önce sekiz, doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam onaltı hafta süreyle analık izni verilir. Çoğul gebelik durumunda, doğum öncesi sekiz haftalık analık izni süresine iki hafta eklenir. Ancak beklenen doğum tarihinden sekiz hafta öncesine kadar sağlık durumunun çalışmaya uygun olduğunu tabip raporuyla belgeleyen kadın memur, isteği halinde doğumdan önceki üç haftaya kadar kurumunda çalışabilir. Bu durumda, doğum öncesinde bu rapora dayanarak fiilen çalıştığı süreler doğum sonrası analık izni süresine eklenir. Doğumun erken gerçekleşmesi sebebiyle, doğum öncesi analık izninin kullanılamayan bölümü de doğum sonrası analık izni süresine ilave edilir. Doğum öncesi analık izninin başlaması gereken tarihten önce gerçekleşen doğumlarda ise doğum tarihi ile analık izninin başlaması gereken tarih arasındaki süre doğum sonrası analık iznine ilave edilir. Doğumda veya doğum sonrasında analık izni kullanılırken annenin ölümü halinde, isteği üzerine memur olan babaya anne için öngörülen süre kadar izin verilir..” denilmektedir.
13 Nisan 2016 tarihli ve 29683 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6 Seri Numaralı Kamu Personeli Genel Tebliğinin Analık İzni bölümünde ise;
– Memura beklenen doğum tarihinden önce sekiz ve doğum yapmasından sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı hafta süreyle analık izni verileceği,
Çoğul gebeliklerde (ikiz, üçüz, …) doğum öncesi sekiz haftalık analık izni süresine iki haftalık bir süre daha ilave edilecektir. Böylece, çoğul gebeliklerde doğumdan önceki analık izni süresinin on hafta olduğu,
Annenin ölüm hali hariç analık izninden sadece kadın memurun yararlanacağı,
– Analık izninin kesintisiz kullanılması gerektiğinden, bu izin kısım kısım kullanılamayacağı,
ifade edilmektedir.
Analık izni diğer bazı izinlerde olduğu gibi memurun talebi üzerine verilebilen bir izin türü değildir. İznin toplam süresi de memur veya idare bakımından değiştirilebilecek nitelikte olmayıp, doğum öncesi veya doğum sonrası kullanılacak süreler bakımından memura takdir hakkı verilmiştir. Analık izni sadece memurlarla ilgili olmayıp tüm çalışanlar bakımından farklı mevzuatlarla düzenlenmiş bir izindir. Ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunmasına ilişkin gerekli tedbirleri alma konusunda Anayasa ile devlete verilen görevin bir yansımasıdır.
Sonuç olarak, analık izninin takdire bağlı bir izin olmaması, sadece memuru veya kurumunu değil bebeğin sağlığını da ilgilendirmesi, ana ve çocuğun korunması konusunda Anayasa ile devlete yüklenen görev dikkate alındığında analık izni bitmeden memurun isteği olsa bile göreve başlatılamayacağını değerlendirmekteyiz.
