Seher Alp Rusya’nn Ukrayna’ya saldrsyla balayan savan ardndan, bata SWIFT olmak zere Rusya’ya uygulanan yaptrmlar ve Ruble’nin deer kaybetmesi bu lkede satn alma eilimlerini etkiledi. Bu durum, Trkiye’nin hazr giyim ihracatn durma noktasna getirdi.
Geen hafta Rusya’nn Ukrayna’ya sava ilan etmesi ardndan hem ABD hem de AB’nin Rusya’ya ynelik aklad ekonomik yaptrmlarn etkisi, ilk olarak hazr giyim sektrnde grld. Ukrayna’da faaliyet gsteren 24 markann 267 maazas ve 180 sat noktas tamamen kapanrken, Rusya’da faaliyet gsteren 32 markann 655 maazas ve 2 bin 556 sat noktasnda ise tedirgin bir bekleyi sreci balad.
lkede yaanan negatif ekonomik ortamn ilk olarak hazr giyim ve benzeri rn alveriinde durgunlua yol atn belirten sektr temsilcileri, yaanan gelimeler nedeniyle sadece Ukrayna’da iptal ve ertelemelerin 150-200 milyon dolar bulduunu kaydetti. Rusya’da ise hali hazrda hazr giyim alverii ve ihracat durma noktasna gelmi vaziyette.
Resmi rakamlara gre geen yl Ukrayna’ya 173 milyon dolar, Rusya’ya ise 287 milyon dolar ihracat gerekletirilmiti. Ancak iki lke de daha ok yolcu beraberi ile ihracat gerekletiriyor ve sz konusu rakam Ukrayna’da 750 milyon dolar bulurken Rusya’da ise 1 milyar dolar ayor. Geen ay her iki lkede de fuara katlan ve byk oranda i balantlar gerekletiren sektrn, Rusya’ya resmi ihracat 287 milyon dolardan 1 milyar dolara karma hedefi vard.
En ok Laleli ve Osmanbey etkilendi
Her iki lkeye de en fazla ihracat gerekletiren Laleli ve Osmanbey blgeleri. Sadece Laleli’de yaplan yolcu beraberi satlarn yaklak yzde 50’si Rusya ve Ukrayna’ya gerekletiriliyor. TOBB Hazrgiyim ve Konfeksiyon Sektr Meclisi Bakan eref Fayat, en net skntnn Ukrayna piyasasnda yaandn ve blgeye yaplan ihracatta iptal ve ertelemelerin 150-200 milyon dolar bulduunu syledi. Fayat, “Yakn tarihte her iki lkede de nemli i balantlarnn yapld iki adet fuar vard. Ukrayna’ya sevkiyat durduu gibi Rusya’da ise tedirgin bir bekleyi hakim. ki lkede daha ok yolcu beraberinde ticaret yapld iin ok fazla swift ilemine tabi olmuyor, ama bizim resmi ticarette de deme sisteminde ok sknt olmayacaktr. Kuyumculardan alnyor, yolcu beraberindeki nakitler ile ya da baka trl mahsuplalyor” ifadelerini kulland.
Rusya ve Ukrayna’da sigorta yok
stanbul Hazrgiyim ve Konfeksiyon hracatlar Birlii Bakan Mustafa Gltepe, iki lkeye yolcu beraberi ile 1,5 milyar dolar akn ihracat yapldn belirterek, “Umuyoruz iki lke arasnda bir an nce sulh salanr. Ancak u an Ukrayna’da ticaret tamamen durduu gibi Rusya’da da iptal ve ertelemeler var. nsanlar nn grmek istiyor” dedi. Peki iptal ve ertelemelere ynelik sektrde bir sigorta var m? Mustafa Gltepe, yolcu beraberinde olduu gibi resmide de ok kk bir limit dnda genellikle gvene dayal bir ticaretin sz konusu olduunu anlatt.
Swift konusunda ise sknt yaayacaklarn belirten Gltepe, devam edecek ticarette her trl riski gze alarak para birimlerinin kullanlabileceini dile getirdi. Akdeniz Hazrgiyim ve Konfeksiyon hracatlar Birlii Bakan Grkan Tekin de u anda TIR’larn snrda beklediini belirterek, “En ufak skntda ilk uzaklalan sektr hazr giyim. Dolaysyla u an sektr ciddi ekilde etkileniyor. Kayt dnda sigorta yok, resmi satta ise sigorta kapsamnda deil. Sigorta daha ok AB blgesinde oluyor. O nedenle ciddi etkilenme olacak. u an ihracat durma noktasnda” deerlendirmesinde bulundu.
Laleli akta yakaland, retim durdu
Rusya-Ukrayna savandan en fazla etkilenecek blge Laleli ve Osmanbey gibi tekstil merkezleri. Konuyla ilgili kriz masas oluturulan Laleli’de Perembe gn 253 olan Ukraynal misafir says 500′ gemi durumda. Say her geen gn artyor. LASAD Bakan Gyasettin Eyypkoca, “Laleli’de 3 milyar dolara yakn ticaret sz konusu. Bunun yarsna yakn iki lkeyle gerekletiriliyor. u an iki lkeye de ticaret durdu. Ak hesap meselesi de var. ki lke ile ak hesap ile alanlar da var yllardr. Sipari iptalleri var. ptal ve ertelemelerin 200 milyon dolar bile atn tahmin ediyoruz. Bu retimi de etkiledi, atlyeler durmu vaziyette. Snr olduu iin Polonya’dan bile sipari iptalleri var. Bu durumdan sanki en ok etkilenecek lke biz olacaz. ki lkenin blgedeki ticaretteki pay yzde 50. Laleli’de pazarn yars tehlikede” diye konutu.
Osmanbey Tekstilci nsanlar Dernei (OTAD) Bakan Eda Arpac, Rusya’nn Ukrayna’ya balatt askeri operasyon sonras Osmanbey’de sipari, sevkiyat ve tahsilat ile ilgili ne tr sorunlar yaand ve neler ngrlyor diye bir alma yaptklarn belirterek, “Aldmz bilgiye gre her iki lkede de sipari iptalleri var. Ukrayna’ya mal sevkiyat yaplamyor. Rusya’ya ise sevkiyat yaplmakla birlikte yklemeler bekletiliyor. Moskova’da fuar vard. 287 milyon dolarn 1 milyar dolara kmas bekleniyordu. u belirsizlik ortamnda nceliimiz halklar zarar grmeden sulh ortamnn olumas. Ancak o zaman zararn boyutunu tespit edebileceiz” ifadelerini kulland.
Markalar yarn toplanyor
Rusya 655 maaza ile Trk markalarnn en fazla maaza bulundurduu lke. Ukrayna’da ise 24 markann 267 maazas bulunuyor. ki lkede bulunan 922 maazay ileten markalarn at kuruluu Birlemi Markalar Dernei (BMD), bugn blgede bulunan maazalarn akbeti ile ilgili bir toplant yapacak. BMD Bakan Sinan ncel, “Ukrayna’nn ardndan imdi Rusya ile ilgili skntlar artm durumda. lkeye para ve mal transferleri durdu. Bugn blgede maazas bulunan markalar ile bir toplant gerekletirerek durum deerlendirmesi yapp, yol haritas belirleyeceiz” aklamasnda bulundu.
Kamar: Plan yok, ana gre yaayacaz
Her iki lkede de maazalar bulunan Roberto Bravo Ynetim Kurulu Bakan Mustafa Kamar, Ukrayna’da bulunan tm maazalarn kapal olduunu, alanlarn gvenli blgelere gittiini ve ihracatn da tamamen sfrlandn anlatt. Ayn zamanda Mcevher hracatlar Birlii Bakan da olan Kamar, Rusya ile ilgili ise u ifadeleri kulland: “Rusya’da u anda devalasyon var. Dolara ulam zorlat. hracat yapsanz paranzn Trkiye’ye gelmesi ile ilgili sorun var. u an oras da kitlenmi vaziyette. Herkes A-B-C planlarn yapmaya alyor. Orda da beklemedeyiz. Ticaret devam m ediyor durdu mu greceiz. u an parann gelmesi ile ilgili skntlar nedeni ile mal gnderme ii de ok zor. Dolara hangi kur ile ulaacamz bilmediimiz iin ihracat ksm da tkand. Plan yok u an iin bekleyip greceiz” dedi. Boberto Bravo, Moskova’da 14 maaza 12 adet frachise ve 100 yakn sat noktas ile hizmet verirken, Ukrayna’da ise 5 adet franchise ve 10’a yakn da sat noktas ile yer alyor.
