Derleyen: Fazilet Şenol / Milliyet.com.tr – ABD Jeoloji Araştırması’ndan Kathleen Smith liderliğindeki araştırmacı ekibi başlangıçta insan atıklarından yabancı parçacıkları çıkarmanın daha iyi yollarını bulmaya koyuldu. Gümüş ve altını çıkarmak değil, atmak istiyorlardı. İnsan atıkları işlendikten sonra, bunların yaklaşık yarısı (ABD’de 3,5 milyon ton) ülke genelindeki çiftlikleri ve ormanları gübrelemek için kullanılıyor. Araştırmanın birincil amacı, temizlik maddelerinde, güzellik ve hijyen ürünlerinde ve kıyafetlerde bulunarak atıklarımıza karışan metalleri, bu gübre ürününden çıkarmak ve bunların zararını önlemekti.
Kurşun bakımından zengin parçacık (solda) – Altın bakımından zengin parçacık (sağda)
1 YILDA 13 MİLYON DOLAR EDİYOR
Ancak Smith, madenciler gibi düşünerek atık su arıtıcılarının zahmetlerine karşılık iki dışkı yan ürünü elde edebileceklerini söyledi: Gübre ve yeniden kullanılabilir metaller. Yakın zamanda yapılan bir araştırma da, 1 milyonluk bir şehrin her yıl 13 milyon dolar değerinde bu biyolojik katı metalleri üretebileceğini öne sürdü. Uzmanlar, insan atıklarından değerli metallerin çıkarılmasının zararlı maddelerin yer altından uzak tutulmasını ve değerli nesnelerin geri kazanılmasını sağlayacağını iddia ediyor.
Smith ve ekibi hâlâ bu metalleri çıkarmak için en iyi yöntemleri bulmaya çalışıyorlar. Smith insan atıklarının çoğunda, ticari olarak çıkarılmasının uygun olduğu düşünülebilecek kadar yüksek konsantrasyonlarda sızdırılabilir metaller bulunduğunu söyledi:
“Tarlalarda ve ormanlarda kullanabileceğimiz biyolojik atıkların miktarını sınırlayan metallerin bir kısmından kurtulabilir, aynı zamanda değerli metalleri ve diğer elementleri geri kazanabilirseniz bu herkes için kazançlı olur.”
BİRÇOK DEĞERLİ ÖZELLİĞE SAHİP
Smith ve meslektaşları, atıklardan metallerin çıkarılmasının, kurşun gibi zararlı metallerin gübrelerle çevreye salınmasını sınırlamaya, gömülmesi veya yakılması gereken zehirli kanalizasyon miktarını azaltmaya yardımcı olabileceğini savunuyor. Smith ve ekibi, sürecin uygulanabilirliğinin vaka bazında değerlendirilmesi gerektiğini ve yerel ekonomilere değerli bir gelir artışı sağlayabileceğini söylüyor. Peki bu nasıl mümkün olabilir?
Dışkı genellikle kaçınmak istediğimiz, kokusu ve görüntüsüyle tiksindiğimiz bir madde olarak bilinir. Ancak bu doğal atık şaşırtıcı bir şekilde birçok değerli özelliğe sahip olabilir. Dışkılar, hem insanların hem de diğer memelilerin bağırsaklarında bulunan bakterilerle doludur. Bu bakteriler sindirim sistemi boyunca çeşitli besin maddelerini parçalayarak sindirim sürecine katkıda bulunurlar. Özellikle probiyotikler gibi yararlı bakteriler sindirim sağlığını korumak için önemlidir.
2 KİLOGRAM ALTIN KAZANDILAR
Dışkılar, sindirilmemiş bitkisel lifler ve diğer organik materyaller içerir. Bu nedenle tarımsal gübre olarak kullanıldığında toprak için değerli bir besin kaynağı olabilirler. Özellikle organik tarım uygulamalarında tercih edilen bir gübre çeşididir. Kanalizasyonlarda toplanan dışkılar, biyogaz üretimi için potansiyel bir kaynak olabilir. Biyogaz organik atıkların fermantasyonu sırasında elde edilen metan gazıdır ve enerji üretiminde kullanılabilir.
Şaşırtıcı bir şekilde dışkı içinde bazı değerli metaller bulunabilir. Özellikle Japonya’da bir arıtma tesisi, dışkıdan ağır metalleri çıkardı. Tesislerdeki her bir ton dışkıya karşılık, yaklaşık 2 kilogram altın geri kazanıldı. Bunun sebebinin yakınlardaki imalat işçilerinin farkında olmadan büyük miktarda metaller yutmuş olması olduğu düşünüldü. Bu tesisler, atık su arıtımı sırasında çeşitli endüstriyel atıklardan kaynaklanan metalleri dışkıdan temizleyerek yeniden kullanıma kazandırabilirler. Bazı araştırmalar da, dışkının özellikle kil ile karıştırıldığında dayanıklı bir yapı malzemesi olabileceğini gösteriyor.
