Seher Alp Cumhurbakanl Szcs brahim Kaln, Rusya-Ukrayna savana ilikin, “Karamsar olmak istemiyorum ama grdm tablo ok umut verici deil. Askeri hareketlilik, bu gece ve yarn yaanacaklar tablonun ii ac olmadn gsteriyor.” dedi.
Kaln, CNN Trk canl yaynnda Rusya-Ukrayna savana ilikin deerlendirmelerde bulundu, sorular yantlad.
ki lke arasnda balayan mzakerelere ilikin fikri sorulan Kaln, Ukrayna ehirlerine dnk Rus saldrlar devam ettii takdirde Ukrayna tarafn mzakere masasnda tutmann giderek zor hale geleceini syledi.
u ana kadar Ukrayna tarafnn Trkiye’nin telkiniyle mzakerelere devam etme ynnde bir irade ortaya koyduunu dile getiren Kaln, Rusya’nn gereki olmayan maksimalist birtakm taleplerinin olduunu belirtti.
– “Trkiye’nin nceliini dikkate almak durumundayz”
u anda odaklanlan yerin savan sona ermesi ve mzakere masasndan atekesle ilgili bir kararn kmas olduunu vurgulayan Kaln, szlerini yle srdrd:
“Rusya’nn askeri hareketlilii artrmas, derinletirilmesi, yaygnlatrmas, trmandrmas bar srecine katk salamaz. Maalesef bugn baz gelimeler oldu ve benim biraz da korkum nmzdeki gnlerde bunun artaca ynnde. Askeri saldrlar devam ederse mzakere zemini ortadan kalkacak. Umarm byle bir noktaya gelmeyiz. Karamsar olmak istemiyorum ama grdm tablo ok umut verici deil. Askeri hareketlilik, bu gece ve yarn yaanacaklar tablonun ii ac olmadn gsteriyor.”
Kaln, iki lke arasnda atekes salansa da sreci bu noktaya getiren dinamiklerin gelecek on yllarda gndemi megul edeceini aktard.
Bat asndan Trkiye’nin, zor zamanlarda yardm, destek ve temas iin dnlen nemli bir mttefik olduuna dikkati eken Kaln, “Batl muhataplarmz bize ‘Rusya ile iletiim kanallarn ak tutmanz son derece nemli, aman bu kanallar ak tutun, Rusya ile kprleri atmayn’ diyor. Biz de onlara, ‘Rusya’nn eylemlerini kabul etmemekle birlikte kprleri atmak gibi bir niyetimiz de yok’ diyoruz. Trkiye’nin menfaatleri asndan burada Trkiye’nin nceliini dikkate almak durumundayz.” diye konutu.
Kaln, objektif olarak bakldnda dnya siyasetini dorudan ilgilendiren 10 konu saylsa bunlardan en az 6-7’sinin Trkiye’nin direkt iinde yer ald konular olduunu ifade etti.
brahim Kaln, “Bu srete Patriotlarn alnmas, F-16 ve F-35 gibi konular yeniden daha ciddi bir ekilde deerlendirilir mi?” sorusuna, u cevab verdi:
“Doru bir stratejik akl bunu gerektirir. Doru bir stratejiyle konuya yaklarlarsa, Trkiye’nin bu konudaki temel endielerinin giderilmesi ve ihtiyalarnn karlanmas konusunda bence ok hzl adm atmalar gerekir. Bu onlarn da Trkiye’nin de menfaatine. Ortaya kan bu kriz Trkiye’nin stratejik nemini bir kez daha ortaya koyuyor. Bunu batl dostlarmzn doru okumas lazm ama ayn ekilde Rus dostlarmzn da doru okumas lazm. Trkiye’nin denge pozisyonunun kymetini bilmeleri gerekir. Sava devam ettirirlerse bu onlar iin byk bir felaket olur. Ekonomik yaptrmlar geliyor. Muhtemelen aylar iinde Rus ekonomisi fel olacak.”
– Nkleer silah
Rusya’nn nkleer kozunu gndeme getirmesine ilikin deerlendirmesi sorulan Kaln, unlar syledi:
“Nkleer meselesinin gndeme gelmesi kendi bana ok yanl bir taktik. Putin asndan ok yanl bir yaklam tarz. Bu gten ziyade zafiyeti gsterir. Bir lider ‘nkleeri kullanrm’ diye konumaya balyorsa orada hafif sendeleme var demek ki. Ben en azndan ahsen byle okurum onu. Umarm i o noktaya gelmez. NATO bu noktada daha dengeli ve olgun bir cevap verdi. Maalesef gemite Rusya’nn dile getirdii hakl birtakm talepler var idiyse bile bu savala kendilerini haksz duruma drm oldular. Bunu yakn vadede greceklerini dnyorum. Bu sre Rusya’ya fayda salamayacak; Rusya’y ekonomik, askeri olarak zayflatacak, dnyada daha da zayflatacak. Bunlar ynetmek kolay olmayacak.”
– “Rusya ile konuabilecek bir aktrn olmas gerekiyor”
Kaln, “Avrupa Birliinden, Rusya’ya uyguladklar yaptrmlara Trkiye’nin de katlmas ynnde bir talep var m?” sorusu zerine, bu ynde bir talebin olmadn dile getirdi.
BM erevesinde uygulanan yaptrmlar dier lkelerle birlikte uyguladklarn dile getiren Kaln, unlar kaydetti:
“Rusya’ya ynelik ikili, l ya da oklu yaptrmlarda ise tek tek rneklere bakarak hareket ediyoruz. Rusya’ya kar bir yaptrm paketi uygulama planmz yok. Burada ulusal karlarmz sz konusu. Doal gaz alyoruz. Turizm, tarm ve dier ticari ilikilerimiz var. Buralarda lkemize zarar verecek bir adm atmak gibi bir niyetimiz yok. lkemizin nceliklerini dikkate alarak hareket etmek zorundayz. kinci olarak en az bunun kadar nemli bir konu da Rusya ile konuabilecek bir aktrn olmas gerekiyor. Herkes kprleri attnda Rusya ile kim konuacak? Bu kanal ak tutmak adna yaptrm paketi gibi bir ey u anda biz planlamyoruz ama bu, srecin, durumun vahametini azaltan bir ey deil, Rusya asndan. Burada Rusya’nn yeniden ok ciddi bir stratejik hesap yapp, tabloyu doru okuyup, yakn ve orta vadede bunun sonularn dikkate alarak bu sava derhal durdurmas gerekiyor. Aksi halde her ynden kendileri ok daha byk bedeller demek zorunda kalacaklar. Ukrayna tarafnda ise zaten u ana kadar yaanan insani dram yeteri kadar yrek paralayc. Yzlerce insan hayatn kaybetti. Umarm olmaz ama ben korkuyorum bu saynn artacandan. Umarm Rus karar vericiler burada daha akll, mantkl hareket ederler, daha fazla kan dklmesine yol aacak birtakm eylemlerin ierisine girmezler.”
Cumhurbakanl Szcs Kaln, “Blgedeki son gelimeler, Trkiye’nin yeni ekonomi programn farkl ekillendirmesine neden olur mu?” sorusu zerine, ekonomik programn planland ekilde uygulandn, bunun en nemli gstergelerinden birinin dviz kurundaki istikrar olduunu vurgulad.
Enflasyonla mcadelenin kararl ekilde devam ettiini syleyen Kaln, “Nasl salgn, kresel ekonomiyi vurduysa imdi kresel boyutlar olan bir siyasi kriz, sava durumu da ister istemez kresel ekonomiyi olumsuz ynde etkileyecektir. Petrol fiyatlarndaki art grdmz gibi turizm ve enerji arzndaki gvenlik boyutu etkilenecek. u anda Rusya ile doal gaz anlamnda bir skntmz yok.” ifadelerini kulland.
– “Kapmz, telefonumuz herkese, her zaman ak”
Rusya Devlet Bakan Vladimir Putin’in daha nce planlanan Trkiye ziyaretinin bu srete gerekleip gereklemeyecei sorulan Kaln, unlar syledi:
“Bu artlarda gelip gelmemesi sahadaki gelimelere bal. Bir atekes olursa neden olmasn? Ruslarla srekli temas halindeyiz. Davetimiz her zaman geerli. Putin ile bugn, yarn planlanm bir telefon grmesi yok ama her an olabilir. Cumhurbakanmzn liderlerle youn bir telefon diplomasisi devam ediyor. Rusya ve ABD ile de olabilir. Buradan srecin ynetimi asndan kanallarn ak tutulmas byk nem arz ediyor. Temas trafiinin hzlanmas srece katk salar. Bizim bu konuda kapmz, telefonumuz herkese her zaman ak.”
