Belçika, Avusturya ile birlikte son yıllarda gece demiryolu taşımacılığının gelişmesine öncülük etmiştir. Euronews’e göre, her iki ülke de artık diğer AB üyesi ülkelerin büyük Avrupa şehirlerini yataklı vagonlarla birbirine bağlamaya odaklanmasını istiyor.
Bu nedenle Gilkinet AK’yi “gece treninin dönüşünü hızlandırmaya” ikna edebileceğinden emin.
Avrupalılar daha sürdürülebilir seyahat etmek istiyor
Avrupalılar çevresel etkileri nedeniyle uçmaya giderek daha fazla sırt çeviriyor. Fransa’da kısa mesafeli uçuşların yasaklanmasına yönelik yaygın bir destek var ve İspanya da yakında bu yasağı takip edebilir.
Europe on Rail tarafından 2021’de yaptırılan bir anket, Almanya, Polonya, Fransa, İspanya ve Hollanda’da ankete katılanların yarısından fazlasının uçuşları demiryoluyla değiştirmekle ilgilendiğini ortaya çıkardı.
Ancak bunun gerçeğe dönüşmesi için tren bağlantılarının yolcular için daha iyi, daha erişilebilir ve daha ucuz hale gelmesi gerekiyor. Greenpeace’in yaptığı bir araştırmaya göre, günümüzde yalnızca birkaç düzenli gece seferi mevcut ve aynı rota için tren, uçmaktan ortalama 4 kat daha pahalı.
Gilkinet, gece treni işletmecileri için uygun bir ortam yaratarak değişim yaratmak istiyor. Uluslararası demiryolu altyapısının iyileştirilmesini, ülkeler arasındaki teknik farklılıkların daha iyi entegre edilmesini, biletleme sistemlerinin basitleştirilmesini ve işletme maliyetlerinin azaltılmasını öneriyor. “Trenler ve uçaklar arasındaki haksız rekabetin ele alınması gerekiyor” diyor.
Belçika Başbakan Yardımcısı, demiryolu ve hava taşımacılığı arasındaki oyun alanını eşitleyebilecek bazı tedbirleri özetlemektedir. “Belçika’da gece trenleri lokomotifler için hiçbir enerji bedeli ödememektedir ve hat erişim ücretlerinden muaftır. Her Avrupa ülkesi bu tür önlemleri uygulamaya koysaydı, daha fazla işletmeci gece treni işletmeye teşvik edilirdi.” diye düşünüyor.
Ona göre şu anda araba ve uçak kullanımı teşvik ediliyor. Son yirmi yılda AB ülkeleri karayollarına demiryollarından %66 daha fazla yatırım yaptı. Bu durum karayollarının uzunluğunun 30.000 km artmasına, demiryolu hatlarının ise 15.000 km azalmasına neden oldu.
Bu arada havacılık endüstrisi büyük sübvansiyonlar alıyor. Bazı hesaplamalara göre gidiş-dönüş bilet başına 80 avroya kadar ulaşıyor. Gazyağı neredeyse vergiden muaftır ve uçak biletleri KDV’den muaftır.
Uluslararası trenler bu avantajlardan yararlanamıyor ve birçok ülke bilet ve elektrik üzerinden KDV alıyor. Hat erişim ücreti sistemi gece trenleri için dezavantajlıdır çünkü uzun mesafeler kat etmektedir ve bu da işletme maliyetleri üzerinde nispeten yüksek bir yük oluşturmaktadır.
Arabalar Avrupa’nın en popüler ulaşım aracı olmaya devam ediyor. 2021’de AB’deki yolcu-kilometrenin neredeyse %80’i (bir yolcunun 1 km’lik mesafe boyunca taşınmasını ölçen birim) otomobille, %7,3’ü uçakla ve %5,6’sı trenle seyahat edildi.
Avusturya gece treni yolculuğunda lider
Nisan ayında yapılacak olan AB ulaştırma bakanları toplantısında Avusturya’nın örnek olarak gösterileceği kesindir. Ülkenin ulusal demir yolu ÖBB, gece trenlerini yeniden hayata geçirdi ve diğer birçok ülkenin terk ettiği yataklı trenlere yatırım yapmaya devam ediyor. Yakın zamanda bireysel uyku bölmelerine sahip modern arabaları piyasaya sürdü.
ÖBB tarafından işletilenlerin dışında, uluslararası gece treni bağlantılarının çoğu ortadan kalktı ve birkaç yurt içi hizmet Fransa, İtalya ve İsveç gibi büyük ülkelerde hâlâ faaliyet gösteriyor. Doğu Avrupa’da ağ hâlâ nispeten geniştir.
European Sleeper gibi yeni özel operatörler pazarı araştırıyor ve bağlantılarını Mart ayında Brüksel’den Prag’a genişletmek de dahil olmak üzere yeni hizmetler başlatıyorlar.
Basitleştirilmiş tren rezervasyon sistemi
Demiryolu ağını genişletmenin yanı sıra, kıta çapındaki hizmetleri entegre etmek için daha basit bir rezervasyon sistemine de ihtiyaç var. Rail Europe, şu anda yolcuların fiyatları ve seyahat seçeneklerini çevrimiçi olarak karşılaştırmasına olanak tanıyan birkaç platformdan biridir.
“Yolcuların uluslararası bilet satın alması kolaylaşmalı. Kamu ve özel şirketlerin daha fazla işbirliği yapması ve müşterinin bakış açısından düşünmesi gerekiyor” diyor Gilkinet.
Amaç uluslararası tren rezervasyonunu uçuş rezervasyonu yapmak kadar kolay hale getirmektir. Bunu başarmak için demiryolu şirketlerinin gerekli dijital araçları geliştirmek üzere verileri paylaşması gerekecek.
AB’nin Belçika Başkanlığı, sınır ötesi bağlantıların iyileştirilmesine yönelik yasama faaliyetleri hazırlayarak, trans-Avrupa ulaşım ağının kilit “koridorlarını” Brüksel-Basel-Milano olarak belirledi.
Ele alınması gereken bir diğer kritik nokta da operatörlerin kullanabileceği modern yataklı vagonların bulunmamasıdır.
